Câu hỏi

Công ty có mở tờ khai xuất khẩu tại chỗ khi bán hàng cho công ty mẹ ở nước ngoài và chỉ định giao hàng ở Việt Nam.

Trước giờ công ty vẫn mở được tờ khai xuất khẩu tại chỗ với cơ quan hải quan và vì thế nên áp dụng thuế GTGT đầu ra là 0%.

Hiện tại thì cơ quan hải quan đang ngưng không cho mở tờ khai xuất khẩu tại chỗ rồi vì theo quy định Thương nhân nước ngoài

phải không có hiện diện thương mại tại Việt Nam mới được thực hiện thủ tục xuất nhập khẩu tại chỗ tại Việt Nam. Đồng thời theo quy định tại

Nghị định 90/2007/NĐ-CP ngày 31/05/2007 thì thương nhân nước ngoài không có hiện diện thương mại là thương nhân nước ngoài không có đầu tư trực tiếp tại Việt Nam….

Do vậy công ty mẹ không đủ điều kiện mở tờ khai xuất khẩu tại chỗ tại Việt Nam.

Về vấn đề nêu trên sẽ ảnh hưởng đến thuế GTGT đầu ra, công ty đã áp dụng thuế suất thuế GTGT đầu ra là 0%.

Đồng thời khi hoàn thuế GTGT thì đã tính vào doanh thu xuất khẩu để tính tỷ lệ số thuế GTGT được hoàn.

Bây giờ khi cơ quan hải quan nêu vấn đề nêu trên thì vấn đề liên quan đến thuế GTGT có ảnh hưởng gì không ạ?

Cơ quan thuế có được tính lại thuế GTGT 10% cho toàn bộ tờ khai xuất khẩu tại chỗ nói trên không?

Vấn đề này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự tồn tại của công ty này.

Trả lời :

1. Vướng mắc về Xuất nhập khẩu tại chỗ

Từ quý 3 năm 2022, một số Cục hải quan địa phương đã có Thông báo nêu rõ là để khai hải quan theo loại hình XNK tại chỗ theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 35 Nghị định số 08/2015/NĐ-CP thì thương nhân nước ngoài phải đáp ứng điều kiện "Không có hiện diện tại Việt Nam".

Trường hợp thương nhân nước ngoài chỉ định giao hàng đã có hiện diện tại Việt Nam (như có VPĐD, Chi nhánh, đầu tư thành lập tổ chức kinh tế; đầu tư góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp; thực hiện dự án đầu tư; đầu tư theo hình thức hợp đồng BCC; các hình thức đầu tư, loại hình tổ chức kinh tế mới theo quy định của Chính phủ) thì không được khai loại hình XNK tại chỗ.

Liên quan tới vướng mắc này, cũng đã có nhiều Doanh nghiệp, Hiệp hội kiến nghị tới Tổng cục hải quan. Và mới nhất thì Tổng cục hải quan đã có Công văn số 4146/TCHQ-GSQL ngày 08 tháng 08 năm 2023, trả lời liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu tại chỗ như sau:

Theo quan điểm của Tổng cục Hải quan, đối với hoạt động XNK tại chỗ theo chỉ định của thương nhân nước ngoài quy định tại điểm c khoản 1 Điều 35 Nghị định số 08/2015/NĐ-CP thì bản chất của giao dịch là hàng hóa chỉ được mua bán trong nội địa, không có sự dịch chuyển hàng hóa ra khỏi biên giới Việt Nam, vì vậy nên xem xét gỡ bỏ thủ tục khai hải quan đối với hoạt động này mà chuyển sang cho cơ quan thuế quản lý như các giao dịch mua bán nội địa khác.

2. Vướng mắc về thuế GTGT

Theo quy định tại điều 9, Thông tư 219/2013/TT- BTC ngày 31 tháng 12 năm 2013

Điều 9. Thuế suất 0%

1. Thuế suất 0%: áp dụng đối với hàng hoá, dịch vụ xuất khẩu;

a) Hàng hóa xuất khẩu bao gồm:

-  Hàng hóa xuất khẩu ra nước ngoài, kể cả uỷ thác xuất khẩu;

….

- Các trường hợp được coi là xuất khẩu theo quy định của pháp luật:

….

+ Hàng hoá xuất khẩu tại chỗ theo quy định của pháp luật.

Điều kiện áp dụng thuế suất 0%:

a) Đối với hàng hóa xuất khẩu:

• Có hợp đồng bán, gia công hàng hóa xuất khẩu; hợp đồng ủy thác xuất khẩu;
• Có chứng từ thanh toán tiền hàng hóa xuất khẩu qua ngân hàng và các chứng từ khác theo quy định của pháp luật;
• Có tờ khai hải quan theo quy định tại khoản 2 Điều 16 Thông tư 219/2013/TT-BTC.

Như vậy :

• Đối với với hàng hóa xuất khẩu tại chỗ trước kia, đã khai thành công với hải quan loại hình XNK tại chỗ, có Tờ khai xuất khẩu nhập khẩu tại chỗ,  thì được áp dụng thuế suất thuế GTGT đầu ra là 0% do có Tờ khai hải quan.
• Tuy nhiên hiện nay, như vướng mắc ở trên, các Doanh nghiệp không mở được Tờ khai xuất khẩu nhập khẩu tại chỗ nữa,  tức không có Tờ khai xuất khẩu nhập khẩu tại chỗ thì không đáp ứng điều kiển để được áp dụng thuế suất thuế GTGT đầu ra là 0%, mà áp dụng thuế suất thuế GTGT đối với hàng bán nội địa.

5. Đánh giá về khả năng truy hoàn, truy thu thuế GTGT đối với các tờ khai xuất nhập khẩu tại chỗ trong quá khứ, đã khai với Hải quan.

Quy định về thủ tục hải quan đối với loại hình xuất nhập khẩu tại chỗ đã có từ rất lâu, không chỉ từ Nghị định số 08/2015/NĐ-CP mà đã có từ Quyết định 928/2006/QĐ-TCHQ. Ngoài ra quy định Doanh nghiệp được áp dụng thuế GTGT 0% đối với loại hình Xuất xuất tại chỗ (nếu có Tờ khai hải quan XNK tại chỗ) đã có từ Thông tư 219/2013/TT-BTC. Do đó trong quá khứ thực tế Các doanh nghiệp đã áp dụng thuế suất thuế GTGT đầu ra 0%, cũng như đã được hoàn thuế GTGT.

Việc vướng mắc thủ tục hải quan đối với loại hình XNK tại chỗ phát sinh chủ yếu từ quý 3 năm 2022 tới nay. Do đó khả năng Cơ quan thuế truy thu, truy hoàn (khi chuyển thuế suất thuế GTGT từ 0% sang 10%) đối với các tờ khai XNK tại chỗ trong quá khứ là dường như không thể, khả năng rất thấp bởi lẽ trong quá khứ Doanh nghiệp đã được hải quan cho phép mở Tờ Khai hải quan XNK tại chổ, đã đáp ứng các điều kiện để được áp dụng thuế thuế GTGT đầu ra là 0%. Hơn thế  nữa. việc truy thu, truy hoàn, nếu xảy ra, không chỉ ảnh hướng tới một hoặc vài doanh nghiệp mà ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh của hàng ngàn Doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu tại chỗ đã phát sinh rất nhiều năm trong quá khứ.

Cho tới hiện tại thì vẫn không thấy bất cứ văn bản nào của Cơ quan thuế hay Hải quan hay thực tế cơ quan thuế tính lại thuế GTGT 10% đối với các Tờ khai XNK tại chỗ trong quá khứ.

Cám ơn bạn.

Ban Chuyên môn và giám sát VICA.